“Benzemez kimse sana, tavrına hayran olayım, bakışından süzülen işvene kurban olayım! namelerinin fasıl severler için anlamı neyse, Normal Dağılımın istatistik bilimi için de anlamı neredeyse aynıdır.
Herkesimden hayranı vardır normal dağılımın 6σcı Toplam kalitecilerin σ harfinin esin kaynağıdır toplam kaliteci için Normal dağılım aşağıdaki gibi algılanır.
İK’cı için önemi başkadır, odağında insan vardır ama insanın sergilediği performansın da dağılımın uzun vadede normal olduğu otoritelerce bildirilmektedir o zaman bu durumda normal dağılım aşağıdakine benzeyen bir anlam taşıyacaktır.
- Nereden çıkmıştır bu dağılım?
Doğada gerçekleşen bir çok olayın ve biz insanların davranış biçimleri ve yetenekleri incelendiğinde, bunların büyük bir kısmının benzerlik gösterdiği, fakat bir kısmının normalden farklılıklar sergilediği gözlemlenmişdir ve bu olaylar ve davranışların ölçülebilen değerlerinin dağılımları normaldir.
- Peki neden bu kadar önemlidir bu dağılım?
Her şeyden önemlisi sürekli ve de simetrik bir dağılımdır. Mod medyan aritmetik ortalama eşittir. Yani sürekli olduğundan dolayı İntegrali alınarak alan hesabı yapılır. Mesela değişken X değerleri (a ile b olsun) arasında kalan alanı bulun dersek :
böyle nur topu gibi bir denklemimiz olurdu !
İşte bu durumlara karşı elimizde alan hesaplamaları önceden yapılmış tablolarımız var.
Standart normal dağılım f(z) dağılımı bir transformasyondan ibarettir. z değerlerine dönüştürülmüş bir veri setinde herhangi bir X değerinin herhangi iki değer (a,b) arasında kaldığına dair olasılık kolayca tablodan bulunur. (alan hesabı)
Z dağılımı iyidir güzeldir ama velakin, ortalamanın sol tarafı negatif değer almaktadır onunda kolayı var yine bazı transformasyonlarla t dağılımına uyarlanır ki ortalamanın hem sağ hem sol tarafı pozitif sayılara dönüşsün ve ham verilerimizi eğer bağıl bir performans değerlendirme sürecinden geçiriyor isek yorumlanması daha kolaylaşsın…
- Burada temel olarak hatalara düşüleniliyor bunlardan birincisi sample size yani örneklemin büyüklüğünün normal dağılım kriterlerine uymasıdır. Departmanda 4 kişi var müdür hangi birini nereye yerleştirecek gibi...
- Uyduğunu farz edelim değerlendiricinin, ''notu bol hoca' misali bolca not vermesi veya 'sıfırcı hoca' gibi cimri notlaması normal dağılım eğrisinin şeklini değiştirecektir.
Dağılımı da normale benzettiğimizi varsayalım en önemlisi performans değerlendirme şeklinin gerçekten ölçülebilir değerlerle ne kadar ölçüldüğü ile de alakalıdır.
Hemen örnek verelim: Skalası1-Başarısız 2-Yeterli değil 3-Yeterli 4-Başarılı 5-Üstün başarılı olarak dizayn edilen bir sistemde müdür ve çalışanlar akran çalışma arkadaşlarını değerlendirmiş ve en düşük notlanmış Ali Veli ve Muhittin’in not dağılımları aşağıdaki gibi olsun:
Değerlendirilen/ Değerlendiren | Ali | Veli | Muhittin |
Müdür | 2 | 1 | 3 |
Leyla | 1 | 2 | 3 |
Necla | 2 | 1 | 3 |
Batu | 1 | 2 | 3 |
Hüsnü | 2 | 1 | 3 |
Burada müdüre göre en başarısız Veli daha sonra Ali ve 3 kişi arasında herkesçe yeterli olan ise Muhittindir.
Tablodaki genel değerlendirmeye göre de herkesçe Muhittin Yeterli bulunmuştur. Kişi bazında aritmetik ortalamalara başvurursak
Ali:, 1.6
Veli 1.4
Muhittin: 3
Şimdi bu tabloya bakarak Muhittin’in Velinin veya Ali’nin tam 2 katı performans gösterdiğini söyleyebilir miyiz? Cevap: Hayır kesin olarak kaç katı olduğunu bilemeyiz. Sadece Muhittinin belirlenen standartlar dahilinde beklenen yeterli performansı gösterdiği ancak ekstra bir çaba göstermediğini ortalama bir performansı olduğuna dair kanaati görmüş oluruzCevaplar:
Buradaki skala neyi ölçtü bilmiyoruz ! Ham puanlar nerededir?
Genel bir ortalama sonucu yansıtıyor ise bu sonuca nasıl gittik performans değerlendirme sisteminin dizaynını görmeden bir şey diyemeyiz.
Aynı işi yapan diğer insanların performans notları nasıl herşeyden önemlisi standart sapmanın değeri nedir vs vs gibi sorular uzayacaktır :))
Gördüğünüz gibi işin içine istatistik girince bariz görünür gibi olan şeyler bile aslında göründüğü gibi olmayabiliyor :)))
Bunları anlatmamızın nedeni ne olabilir? Eğer performansınızı değerlendirdiğiniz insan sayısı istatistiksel olarak yeteri kadar büyük ise zorunlu dağılım uygulayabilirsiniz Sonuçları mükemmel midir? Bu bir tercih meselesidir sonuçları çalışanların homojenliği ve heterojenlik durumuyla alakalıdır ama kötünün iyisidir.
